Συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων για Γαλλία και Σαουδική Αραβία: Έμφαση στον ενεργειακό τομέα

της Μαριλένας Καλαμποκά

Λαμβάνοντας υπόψη την επίσκεψη του ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας στη Γαλλία, το εν λόγω κείμενο έχει ως στόχο να καταγράψει και να αναλύσει τα γεγονότα και τις προτάσεις που συμφωνήθηκαν στην προαναφερθείσα συνάντηση. Πρόκειται για μία κίνηση οικονομικού και γεωπολιτικού ενδιαφέροντος ανάμεσα στις δύο χώρες, έχοντας κατά νου τις μεταξύ τους έως τώρα διμερείς σχέσεις, τους εξωτερικούς συντελεστές, καθώς φυσικά και τον αστάθμητο παράγοντα του θρησκεύματος που ενίοτε λειτουργεί ανασταλτικά. Αμφότερα τα κράτη αποσκοπούν στην υλοποίηση προγραμμάτων, τα οποία αφορούν πολυάριθμους τομείς και βασίζονται στη συνεργασία των ηγετών τους, αποσκοπώντας στην ανάδειξη της εικόνας, των συμφερόντων τους, και της σταθεροποίησης του status quo υπέρ τους.

                                                    

Η επίσκεψη του Σαουδάραβα πρίγκιπα, Mohammed bin Salman, στο Παρίσι, η οποία έλαβε τέλος στις 11 Απριλίου, είχε ως αποτέλεσμα την υπογραφή  πολυάριθμων συμφωνιών (19) ανάμεσα στα συμβαλλόμενα μέρη και κόστος υλοποίησης των υπογραφέντων, ύψους άνω των 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων.[1] Η εν λόγω επίσκεψη αποτελεί την πρώτη του πρίγκιπα στη Γαλλία από τη στιγμή που ανέλαβε τα ηγετικά του καθήκοντα και αποσκοπεί στην μεταφορά ξένων επενδυτικών έργων στο κράτος του, καθώς και στην ιδιωτικοποίηση υπαρχουσών κρατικών έργων.[2] Ειδικότερα, οι ηγέτες της Γαλλίας και της Σ. Αραβίας εστίασαν στην ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα ωστόσο, τομείς όπως ο τουρισμός, ο πολιτισμός, ο τομέας υγείας και αγροτικής ανάπτυξης, καθώς και εν γένει ο βιομηχανικός τομέας πετροχημικών ουσιών και διαχείρισης ύδατος, αποτέλεσαν αντικείμενα συζήτησης και συμφωνιών της συνάντησης.[3]

Παρ’ όλα αυτά, έμφαση δόθηκε στη συνεργασία των χωρών σχετικά με τον ενεργειακό τομέα. Λεπτομερώς, συμφωνήθηκαν οι παρακάτω προτάσεις:

·         Επενδυτική συμφωνία ύψους 54 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ της Arabian Technical Contracting Company και JCDecaux.

·         Επενδυτική συμφωνία ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ της SAUR International και International Aramoon Co. Ltd σε έργα που εμπίπτουν στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, καθώς και σε έργα εκμετάλλευσης και συντήρησης του υδάτινου χώρου και του αποχετευτικού συστήματος που βρίσκονται στις περιοχές του Βασιλείου και του Κόλπου.

·         Συμφωνία ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ του γαλλικού Five Capital Fund 1 και της σαουδαραβικής περιβαλλοντικής εταιρείας Edco, σχετικά με την αγορά του 65% της τελευταίας.

·         Συνεργασία ύψους 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ της GE-USA και Safran Aircraft Engines με τα Flynas της Σ. Αραβίας.

·         Συμφωνία ύψους 792 εκατομμυρίων δολαρίων ανάμεσα στη Saudi Aramco και γαλλική Suez για την επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων.

·         Επενδυτική συμφωνία ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων, ανάμεσα στη γαλλική Five Capital Fund 1 και τη σαουδαραβική Uturn με στόχο την προώθηση της παραγωγής και διαχείρισης του ψηφιακού περιεχομένου της Σ. Αραβίας σε παίκτη του διεθνούς συστήματος.[4]

Η σημαντικότερη ωστόσο, συμφωνία που υπογράφηκε ανάμεσα στα δύο μέρη αφορά μία συνεργασία ανάμεσα στη σαουδαραβική Aramco και τη γαλλική Total, σχετικά με τον τομέα πετροχημικών πηγών.[5] Η συγκεκριμένη επενδυτική συμφωνία αγγίζει το ποσό των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων και αποσκοπεί στην κατασκευή εγκαταστάσεων στο ανατολικό τμήμα του κράτους της Σ. Αραβίας, καθώς εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο διυλιστήριο, Jubail Satorp, της Total σε παγκόσμιο επίπεδο.[6] Συγκεκριμένα, η εγκατάσταση θα περιλαμβάνει «μία μονάδα επεξεργασίας ατμού μικτής τροφοδοσίας χωρητικότητας 1.5 εκατομμυρίων τόνων ετησίως αιθυλενίου και σχετικών πετροχημικών μονάδων υψηλής προστιθέμενης αξίας» ενώ, παράλληλα «ο πυρήνας θα τροφοδοτήσει και άλλα πετροχημικά και ειδικά χημικά εργοστάσια που αντιπροσωπεύουν συνολικό ποσό επενδύσεων 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τρίτους επενδυτές, φτάνοντας σε επενδύσεις ύψους 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων».[7]  Επιπρόσθετα, μέσω αυτού του έργου θα δοθεί η ευκαιρία για την εύρεση θέσεων αγοράς, οι οποίες υπολογίζονται στις 8.000 θέσεις.[8] Εν τέλει, σκοπός αμφότερων κρατών, μέσω αυτού του σχεδίου, φαίνεται να είναι η επέκταση του πετροχημικού τους τομέα, ώστε μακροπρόθεσμα να προβούν στην εκμετάλλευση υλών χαμηλότερου κόστους, αλλά και στην εκμετάλλευση ασιατικού πολυμερούς.[9]

Ιστορικό Υπόβαθρο

Συνεχίζοντας, στο πλαίσιο της ύπαρξης φιλικών διμερών σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών, καθίσταται σημαντική η αναφορά σε προηγούμενες συνεργασίες και επισκέψεις των ηγετών στην εκάστοτε χώρα συνεργασίας. Εφαλτήριο των διπλωματικών και επενδυτικών σχέσεων αποτέλεσε η συνάντηση των Charles de Gaulle και King Faisal της Γαλλίας και Σ. Αραβίας αντίστοιχα το 1967, με αποτέλεσμα να διαδεχθούν τη συγκεκριμένη συνάντηση, μακροχρόνιες συνεργασίες πολλών εκατομμυρίων, σχετικών με πληθώρα τομέων και συνιστώντας μέρος της εξωτερικής πολιτικής των.[10] Ενδεικτικά, η πρώτη γαλλική επίσκεψη ήταν του προέδρου, Valery Giscard d’Estaing, το 1977 και η πρώτη της Σ. Αραβίας, του βασιλιά Χαλίδη το 1978. Ανάμεσα στις επισκέψεις που ακολούθησαν, ως σημαντικότερη κρίνεται η συνεργασία του Francois Hollande με τη Σ. Αραβία, καθώς όχι μόνο επισκέφθηκε τέσσερις φορές την τελευταία εν περίοδω ενεργείας και προχώρησε στην ενίσχυση των οικονομικών δεσμών τους, αλλά επίσης ήταν ο Πρόεδρος που συμμετείχε σε συνάντηση του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου.[11] Απότοκο της εν λόγω συνεργασίας αποτελεί το γεγονός ότι η Γαλλία θεωρείται η τρίτη μεγαλύτερη χώρα που πραγματοποιεί επενδύσεις στη Σ. Αραβία και η τελευταία είναι η περισσότερο συνεργάσιμη χώρα της πρώτης στον Περσικό Κόλπο, με συμφωνίες ύψους πολλών δισεκατομμυρίων.[12]

Οφέλη Συνεργασίας

Λαμβάνοντας υπόψη τα κεφάλαια που διατίθενται από αμφότερες χώρες, καθίσταται αναγκαία η περαιτέρω ανάλυση των πλεονεκτημάτων που απορρέουν από τις προαναφερθείσες συνεργασίες, τόσο για το Macron όσο και για τον Mohammed bin Salman. Ειδικότερα, η Γαλλία υπό την ηγεσία του Macron ακολουθεί νέα εξωτερική πολιτική με σκοπό να διαδραματίσει τον ρόλο του μεσάζοντα στις μεγαλύτερες δυνάμεις και σταδιακά προσπαθεί να εδραιώσει τη θέση της στη Μέση Ανατολή.[13] Πρόκειται λοιπόν, για συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων, οι οποίες αποσκοπούν όχι μόνο στην ανάπτυξη πληθώρας τομέων των δύο κρατών, αλλά χαρακτηρίζονται επίσης ως μείζονος γεωπολιτικού ενδιαφέροντος, αφού στοχεύουν στην εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών. Σύμφωνα μάλιστα με τη Γενική Υπηρεσία Επενδύσεων της Σ. Αραβίας (SAGIA), «Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των γαλλικών εταιρειών στις αγορές της Σ. Αραβίας ανταποκρίνεται στην ανάπτυξη των σχέσεων της Σαουδαραβικής-Γαλλικής Πολιτικής και Οικονομίας, ενισχυμένη από τους βαθιά ριζωμένους δεσμούς των δύο χωρών».[14]

Προς επίρρωση των ανωτέρω, εάν ληφθεί υπόψη ο πόλεμος της Συρίας αλλά και της Υεμένης, ο Macron προσπαθεί να αναγνωριστεί ως η μεσάζουσα δύναμη είτε δρώντας στο πλευρό των ΗΠΑ, είτε προσπαθώντας να δράσει στο πλευρό της Ρωσίας με την οποία μάλιστα διατηρεί φιλικές σχέσεις.[15] Το γεγονός αυτό είναι αρκετά ενδιαφέρον, δεδομένου ότι μέχρι στιγμής η εξωτερική πολιτική του Παρισιού είχε εμπλακεί σε εμπόλεμες καταστάσεις στην Αφρική, αλλά δεν είχε επεκταθεί σημαντικά σε αντίστοιχες κρίσεις που λάμβαναν χώρα στη Μέση Ανατολή.[16]

Από την άλλη μεριά, η Σ. Αραβία έχοντας θέσει το στόχο του οράματος «2030» προσπαθεί να αξιοποιήσει τη Γαλλία, ως σταθερό εταίρο σε επενδυτικές συμφωνίες και συνεργασίες. Το εν λόγω πρόγραμμα προωθώντας τις αρχές «ζωντανή κοινωνία», «ακμάζουσα οικονομία» και «φιλόδοξο έθνος» απαιτεί συνδυασμό εγχώριων και ξένων επενδύσεων για να ευοδωθεί και να αποδώσει, με απότοκο των τελευταίων τη δημιουργία θέσεων εργασίας για τον πληθυσμό της Σ. Αραβίας, την αύξηση του ΑΕΠ, και τις επενδύσεις σε τομείς εκτός των πετρελαιοπηγών.[17] Ο τελευταίος στόχος μάλιστα φαίνεται να είναι και ο περισσότερο σημαντικός, καθώς η Σ. Αραβία προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από το πετρέλαιο, ως την ηγεμονεύουσα πηγή οικονομικών απολαβών του κράτους της, με αποτέλεσμα η Γαλλία να λειτουργήσει και εδώ ως εξωτερικός συνεργάτης, ειδικότερα μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρώπη.[18]

Εν γένει, η επίσκεψη του πρίγκιπα στο Παρίσι διαδέχεται αυτές στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο και σηματοδοτεί την προσπάθειά του να δημιουργήσει συνασπισμούς, προκειμένου να υλοποιήσει το πρόγραμμά του «2030» και να αναδειχθεί στα πρώτα είκοσι κράτη που συνιστούν την Έκθεση για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα.[19] Τελικά, η επενδυτική αρωγή που δέχεται το Ριάντ από το Παρίσι θα αποτελέσει συνεργασία στρατηγικής σημασίας και θα οδηγήσει σε σημαντική ανάπτυξη του τεχνολογικού τομέα της πρώτης.[20]

Οικονομικές Σχέσεις

Εν τέλει, όσον αφορά τα συμφέροντα και τη συμπεριφορά των κρατών, αυτά ορίζονται από τις οικονομικές τους σχέσεις, για τις οποίες χρήζει μία μικρή αναφορά. Συγκεκριμένα, οι γαλλικές εξαγωγές προς το Ριάντ υπολογίζονται σε 4.14 δις ευρώ το 2016, ποσό το οποίο ξεπερνάει αυτό του προηγούμενου έτους και το οποίο είναι επίσης μικρότερο από τα αντίστοιχα των εισαγωγών.[21] Το γεγονός αυτό δικαιολογείται, κυρίως από την πτώση της τιμής του πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί το εμπορικό ισοζύγιο και παράλληλα να γίνει εισαγωγή πετρελαίου από περισσότερους προμηθευτές.[22] Παράλληλα, το πρόγραμμα «2030» μπορεί να βοηθήσει και τη Γαλλία. Αυτό συμβαίνει γιατί οι επενδυτικές εταιρείες έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με νέους τομείς και πόρους, με αποτέλεσμα να εξελίσσονται ταυτόχρονα και οι ίδιες, στην προσπάθεια να εξελίξουν τη Σ. Αραβία.[23] Όπως προαναφέρθηκε, η Γαλλία αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο επενδυτικό φορέα στη Σ. Αραβία, με τις επενδύσεις και τις εξαγωγές να αγγίζουν διάφορες πτυχές τομέων, όπως για παράδειγμα την εξαγωγή όπλων και οπλικών συστημάτων στην τελευταία.

Ως συμπέρασμα λοιπόν, εξάγεται ότι η Σ. Αραβία και η Γαλλία οριοθετούν τη μεταξύ τους συνεργασία με κοινό γνώμονα πάντα τα στρατηγικά και οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτά δεν είναι άλλα από την ανάπτυξη πληθώρας τομέων αμφότερων χωρών, σταθεροποίηση των διμερών τους σχέσεων και της υφιστάμενης πολιτικής κατάστασης, διασφάλιση προστασίας και ειρήνης σε περιόδους πολέμου, καθώς και ανάδειξη τους ως περιφερειακούς ηγεμόνες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ειδικότερα, η υπογραφή πολυάριθμων συμφωνιών με κέντρο βάρους τον ενεργειακό τομέα αλλά μεταγενέστερα και υπόλοιπους, σηματοδοτεί την οικονομική και πολιτισμική ανέλιξη των δύο λαών και στοχεύει στη διατήρηση των φιλικών διμερών τους σχέσεων, οι οποίες έχουν μακρά ιστορία και ιδεολογικό υπόβαθρο.

---

[1] «Συμφωνίες 18 δισ. δολαρίων υπέγραψαν Γαλλία και Σαουδική Αραβία», Naftemporiki.gr, 11/04/2018, http://m.naftemporiki.gr/story/1339414/sumfonies-18-dis-dolarion-upegrapsan-gallia-kai-saoudiki-arabia, ημ.ανάκτησης 24/04/2018

[2] Khan G., «Riyadh, Paris set to explore new horizons of cooperation», ARAB NEWS, 08/04/2018, http://www.arabnews.com/node/1280821/saudi-arabia, ημ.ανάκτησης 18/04/2018

[3] Supra Note 1.

[4] «20 pacts worth $18 bln signed during Saudi Crown Prince's visit to Paris», Saudi Gazette, 11/04/2018, http://saudigazette.com.sa/article/532470/World/Europe/Saudi-Arabia-and-France-sign-pacts-worth-$12bln, ημ.ανάκτησης 22/04/2018

[5] «Συμφωνίες 18 δισ. δολαρίων υπέγραψαν Γαλλία και Σαουδική Αραβία», Naftemporiki.gr, 11/04/2018, http://m.naftemporiki.gr/story/1339414/sumfonies-18-dis-dolarion-upegrapsan-gallia-kai-saoudiki-arabia, ημ.ανάκτησης 24/04/2018

[6] Ibid.

[7] «Oil major Total and Aramco sign $5 billion deal to build Jubail petrochemical complex», REUTERS, 10/04/2018, https://www.reuters.com/article/us-total-aramco-refinery/oil-major-total-and-aramco-sign-5-billion-deal-to-build-jubail-petrochemical-complex-idUSKBN1HH1CF, ημ.ανάκτησης 17/04/2018

[8] Ibid.

[9] «Oil major Total and Aramco sign $5 billion deal to build Jubail petrochemical complex», REUTERS, 10/04/2018, https://www.reuters.com/article/us-total-aramco-refinery/oil-major-total-and-aramco-sign-5-billion-deal-to-build-jubail-petrochemical-complex-idUSKBN1HH1CF, ημ.ανάκτησης 17/04/2018

[10] Hassan R., «Saudi Arabia, France enjoying ever-growing strategic partnership», ARAB NEWS, 08/04/2018, http://www.arabnews.com/node/1280816/saudi-arabia, ημ.ανάκτησης 17/04/2018

[11] Ibid.

[12] Hassan R., «Saudi Arabia, France enjoying ever-growing strategic partnership», ARAB NEWS, 08/04/2018, http://www.arabnews.com/node/1280816/saudi-arabia, ημ.ανάκτησης 17/04/2018

[13] «Is France reinventing itself as a kingmaker in the Middle East?», AL JAZEERA NEWS, 17/04/2018, https://www.aljazeera.com/news/2018/04/france-reinventing-kingmaker-middle-east-180416094140646.html, ημ.ανάκτησης 23/04/2018

[14] Khan G., «French investments in Saudi Arabia top $21.3bn», ARAB NEWS, 10/04/2018, http://www.arabnews.com/node/1281796/saudi-arabia, ημ.ανάκτησης 27/04/2018

[15] «Is France reinventing itself as a kingmaker in the Middle East?», AL JAZEERA NEWS, 17/04/2018, https://www.aljazeera.com/news/2018/04/france-reinventing-kingmaker-middle-east-180416094140646.html, ημ.ανάκτησης 23/04/2018

[16] Ibid.

[17] Hansrod Ζ., «Saudi French deal-making with a backdrop of soft and hard power», RFI, 23/04/2018, http://en.rfi.fr/middle-east/20180421-Saudi-French-deal-making-backdrop-soft-and-hard-power, ημ.ανάκτησης 28/04/2018

[18] Ibid.

[19] Supra Note 13.

[20] Khan G., «French investments in Saudi Arabia top $21.3bn», ARAB NEWS, 10/04/2018, http://www.arabnews.com/node/1281796/saudi-arabia, ημ.ανάκτησης 27/04/2018

[21] «France and Saudi Arabia», France Diplomatie, 18/01/2018, https://www.diplomatie.gouv.fr/en/country-files/saudi-arabia/france-and-saudi-arabia/, ημ.ανάκτησης 03/05/2018

[22] Ibid.

[23] «France and Saudi Arabia», France Diplomatie, 18/01/2018, https://www.diplomatie.gouv.fr/en/country-files/saudi-arabia/france-and-saudi-arabia/, ημ.ανάκτησης 03/05/2018