της Ράπτη Μαριτίνας
Ελπιδοφόρα προοπτική παρουσιάζουν τα επιπλέον δέκα
εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου μετά τις πρόσφατες γεωτρήσεις που
πραγματοποιήθηκαν στο κοίτασμα του Πρίνου από την ελληνική εταιρεία Energean Oil & Gas στα τέλη Δεκεμβρίου. Η
εταιρεία, μετά τις τελευταίες γεωτρήσεις που έγιναν εκτιμά πλέον ότι ο Πρίνος
διαθέτει περί τα 40 εκατομμύρια βαρέλια αποθέματα, έναντι εκτίμησης για 30
εκατομμύρια βαρέλια προ διετίας, και έχει υποβάλει σε διεθνή ανεξάρτητο οίκο
όλα τα δεδομένα για την πιστοποίησή τους.
Προτού γίνει πλήρως αντιληπτό το
μέγεθος της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της περιοχής, αξίζει να γίνει μια
αναφορά στο επενδυτικό ενδιαφέρον που είχε συγκεντρώσει η περιοχή ήδη κατά τη
γερμανική κατοχή και κατόπιν συνεχίστηκε με την παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση του
1973. Ιστορικά, η περιοχή της δυτικής Ελλάδας είχε αποτελέσει πεδίο
ενδιαφέροντος για αναζήτηση ενεργειακών αποθεμάτων ήδη από το 1940. Σύμφωνα με
την έρευνα του γερμανού οικονομολόγου Dirk Muller, κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο τα
γερμανικά στρατεύματα στην Ελλάδα αναζητούσαν πετρέλαιο για να ανεφοδιάζουν τα
τανκς τους και κατέστρωναν μεγαλεπήβολα σχέδια για εξορύξεις στο Βόρειο Αιγαίο
και συγκεκριμένα στη Θάσο.[1] Το
1968 η στρατιωτική χούντα στην Ελλάδα, που
λόγω του ρόλου της ως προμαχώνα κατά τη απειλής του κομμουνισμού έχαιρε
σημαντικής υποστήριξης από τις ΗΠΑ, μεταβίβασε σε πολλές αμερικανικές εταιρείες
το δικαίωμα εκμετάλλευσης για συνολικά 60.000 τ.χλμ. περίπου. Μεταξύ των
εταιρειών αυτών συγκαταλέγονταν ονόματα όπως οι Esso (Exxon), Texaco, Chevron,
Gonoco και BP. Οι φόροι με τη μορφή ποσοστών επί της παραγωγής που οι εν λόγω
επιχειρήσεις, όπως π.χ. η Oceanic Exploration Company, θα όφειλαν να
καταβάλλουν στην Ελλάδα ήταν διαχειρίσιμοι. Τα συμβόλαια είχαν ισχύ είκοσι έξι
ετών με δυνατότητα παράτασης για επιπλέον δέκα έτη. Οι πρώτες δοκιμαστικές
εξορύξεις φάνηκαν πολλά υποσχόμενες. Γινόταν λόγος για άφθονα και εξαιρετικής
ποιότητας κοιτάσματα.
Αργότερα, στο πλαίσιο της
πετρελαϊκής κρίσης του 1973-74 η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε ραγδαία από 5
δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι (156 λίτρα) στην τιμή ρεκόρ των 12 δολαρίων. Το 1979, οι
διεθνείς εντάσεις οξύνθηκαν εκ νέου και η τιμή του πετρελαίου εκτινάχτηκε στα
38 δολάρια ΗΠΑ, δηλαδή σε 90 δολάρια με τα σημερινά δεδομένα που οδήγησε την
παγκόσμια οικονομία σε ύφεση. Υπό αυτές τις συνθήκες των εξαιρετικά υψηλών
τιμών του πετρελαίου, οι αμερικανικές εταιρείες πετρελαιοειδών υπό τον έλεγχο
της Oceanic ξεκίνησαν τις έρευνες και τις πρώτες εξορύξεις στον τομέα της Θάσου.
Αμέσως ανακαλύφθηκαν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου σε μια
περιοχή με μόλις 50 μέτρα θαλάσσιο βάθος, καθώς και σε ορισμένα άλλα σημεία
στην ξηρά. Εντούτοις, από τις πρώτες διερευνητικές γεωτρήσεις μέχρι την πλήρη
εκμετάλλευση περνούν αρκετά χρόνια. Ετσι, η εκμετάλλευση πετρελαίου ξεκίνησε το
1981 με περίπου 10.000 βαρέλια την ημέρα και ως το 1989 είχαν αυξηθεί σε 30.000
βαρέλια ημερησίως. Ωστόσο κατά την έναρξη της άντλησης οι υψηλές τιμές του
πετρελαίου είχαν ήδη αποκλιμακωθεί., και εξαιτίας του φτηνού πετρελαίου από τις
αραβικές χώρες οι Αμερικανοί δεν χρησιμοποίησαν ποτέ την άδεια εξόρυξης του
υποθαλάσσιου πλούτου και την έχασαν μέσα από τα χέρια τους λόγω έλλειψης
ενδιαφέροντος.
Το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον
Σημαντική επενδυτική συμφωνία αξίας
500 εκατομμυρίων δολαρίων επετεύχθη μεταξύ της BP και της ελληνικής Energean Oil για
την πώληση του συνόλου της παραγωγής πετρελαίου από τα κοιτάσματα του Πρίνου
τον Ιανουάριο του 2014. Η αξία της συμφωνίας υπολογίζεται με βάση τις
προβλέψεις για την παραγωγή πετρελαίου από τα κοιτάσματα του Πρίνου κατά την
επόμενη εξαετία ,που είναι η διάρκεια του συμβολαίου με την ΒΡ, και τις
τρέχουσες τιμές του πετρελαίου. Σημαντικό είναι επίσης ότι η συμφωνία
δημιουργεί τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης και υλοποίησης νέων γεωτρήσεων στην
περιοχή, οι οποίες αποσκοπούν στον διπλασιασμό της παραγωγής πετρελαίου.
Η σημερινή προοπτική
Ερχόμενοι στο σήμερα, το επενδυτικό ενδιαφέρον της περιοχής
«αναζωπυρώνεται» και φαίνεται να «ξυπνά» αισιόδοξες επιχειρηματικές προοπτικές
του παρελθόντος στην περιοχή του Κόλπου της Καβάλας και της Θάσου.
Αναλυτικότερα, επιχειρώντας έναν απολογισμό των επιστημονικών πορισμάτων των
ερευνών, από το 2014 έως το 2015 η
Energean Oil & Gas ολοκλήρωσε με επιτυχία τέσσερις γεωτρήσεις, επιτυγχάνοντας
να τριπλασιάσει την ημερήσια παραγωγή πετρελαίου από τον Πρίνο, η οποία κινείτο
την άνοιξη του 2015 κοντά στις 5.000 βαρέλια ημερησίως, από 2.500 που
κυμαινόταν το 2013.
Το Μάιο του 2016, η εταιρεία
ξεκίνησε την 5η γεώτρηση PA-38 του εν εξελίξει προγράμματος. Επιπλέον, η
επεξεργασία και ερμηνεία των δεδομένων της σεισμικής έρευνας που
πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2015 δρομολόγησε την αναβάθμιση των
εκτιμήσεων και για το κοίτασμα Έψιλον[2],
το οποίο επίσης ανήκει στην παραχώρηση του Πρίνου και έως τώρα είχε
πιστοποιηθεί με 15 εκατομμύρια βαρέλια. Όπως
γνωστοποίησε η εταιρεία το Μάιο του 2016[3] , η
παραγωγή πετρελαίου στην Ελλάδα βρίσκεται πλέον σε υπερδιπλάσια σε σχέση με την προ της έναρξης τού
επενδυτικού προγράμματος επίπεδα, στοιχείο που δημιουργεί αισιόδοξες προοπτικές
για την ανάπτυξη της πετρελαϊκής βιομηχανίας στη Δυτική Ελλάδα, όπου εντοπίζονται
ενδιαφέροντα κοιτάσματα, και κρίνονται κατάλληλα για έρευνα εξόρυξης. Και στη λεκάνη του Αιγαίου υπάρχουν
ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες, ωστόσο τα προβλήματα με τη γείτονα Τουρκία είναι
ανασταλτικός παράγοντας για την αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων.
Πίνακας 1[4]
Συγκεκριμένα, σε δηλώσεις του το
Μάιο του 2016 ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean Oil & Gas κ.
Μαθιός Ρήγας επισήμανε ότι παρά την κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου και τις
δυσκολίες στο επιχειρηματικό περιβάλλον η εταιρεία κατάφερε να αντλήσει νέο
πετρέλαιο από τον Πρίνο. Η εταιρεία δαπάνησε περί τα 250 εκατ. δολάρια την
περίοδο 2007-2014, ενώ για την περίοδο 2014-2017 η προβλεπόμενη δαπάνη θα
ανέλθει στα 200 εκατ. δολάρια. Προτεραιότητες της εταιρείας αποτελούν το σχέδιο
επανάπτυξης του Πρίνου, η επέκταση των δραστηριοτήτων της στη Δυτική Ελλάδα,
καθώς η ανάπτυξη των συνεργασιών με τις εταιρείες εξόρυξης και παραγωγής
(E&P) υδρογονανθράκων. Σύμφωνα με
τις γεωλογικές εκτιμήσεις στην περιοχή, στον Πρίνο ανέρχονται σε 280 εκατομμύρια
βαρέλια. Πλεονέκτημα αποτελεί η εύκολη
προσβασιμότητα στις ακτές, με αποτέλεσμα οι κεφαλαιουχικές δαπάνες για νέους
αγωγούς να διαμορφώνονται σε χαμηλά επίπεδα.
Σήμερα,
κατόπιν της τελευταίας επεξεργασίας των σεισμικών δεδομένων σε συνδυασμό με την
ολοκλήρωση των τεχνικών παρεμβάσεων για αύξηση της παραγωγής σε τρεις
παλαιότερες γεωτρήσεις στον Πρίνο και στον Βόρειο Πρίνο, καθώς και της ολοκλήρωσης νέας γεώτρησης για
ανάπτυξη του κοιτάσματος Εψιλον[5], το
ευρύτατο επενδυτικό πρόγραμμα της Energean Oil & Gas στον Πρίνο αποδίδει
καρπούς. Με βάση επίσημες ανακοινώσεις
της εταιρείας το Δεκέμβριο, εκτιμάται πλέον ότι ο Πρίνος διαθέτει περί τα 40
εκατομμύρια βαρέλια αποθέματα πετρελαίου έναντι εκτίμησης για 30 εκατ. βαρέλια
προ διετίας, και έχει υποβάλει σε διεθνή ανεξάρτητο οίκο όλα τα δεδομένα
για την πιστοποίησή τους.[6] Όπως
σχετικά τόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean Μαθιός Ρήγας ο
προγραμματισμός για το 2018 προβλέπει, εφόσον επιβεβαιωθούν τα θετικά σενάρια,
ημερήσια παραγωγή της τάξης των 10 χιλιάδων βαρελιών το 2018.[7]
Πίνακας 2[8]
Χάρτης της περιοχής στην οποία θα
πραγματοποιηθούν οι σεισμικές έρευνες
(με το μαύρο περίγραμμα.
Καταλήγοντας, θα λέγαμε ότι η
περίπτωση του Πρίνου αποτελεί ένα έναυσμα για έγκριση αδειοδοτήσεων έρευνας και
εξόρυξης και στα οικόπεδα σε Πρέβεζα/Άρτα, Αιτωλοακαρνανία και ΒΔ Πελοπόννησο.
Προσφορές έχουν καταθέσει η Energean Oil & Gas και τα Ελληνικά Πετρέλαια
(ΕΛΠΕ). Ενδεικτικό αποτελεί το γεγονός ότι έως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί
εξορύξεις σε 175 πεδία στην Ελλάδα, εκ των οποίων μόλις 18 υπεράκτιες (πέραν
αυτών στην περιοχή του Πρίνου). Ειδικότερα, οι περιοχές της Άρτας, της Πρέβεζας και των Ιωαννίνων χαίρουν υψηλών πιθανοτήτων
ευρέσεως αξιοποιήσιμου πετρελαϊκού πλούτου, καθώς συνδέονται γεωλογικά με
τις γειτονικές περιοχές στην Ιταλία όσο
και στην Αλβανία όπου έχουν εντοπιστεί
πετρελαϊκά κοιτάσματα. Η μεγάλη γεωλογική ενότητα αυξάνει τις
πιθανότητες για υψηλά αποθέματα και στη Δυτική Ελλάδα. Σε
αυτές, γεωγραφικά εντάσσεται και το Κατάκολο, το οποίο χαρακτηρίζεται ως μία περιοχή χαμηλού ρίσκου, με πολύ καλές
προοπτικές.
Το “στοίχημα” αποτελεί η μείωση των
διεθνών τιμών του πετρελαίου, κάτι που φαίνεται ήδη να δρομολογείται κατόπιν
της πρόσφατης απόφασης των χωρών του ΟΠΕΚ για μείωση της πετρελαϊκής παραγωγής
στα τέλη του 2016, ο ανεπτυγμένος τουριστικός τομέας και το γεγονός ότι τη
πλειονότητα των αποθεμάτων εκτιμάται ότι είναι σε βάθος 500 έως 2.500 μέτρων κάτω από την
επιφάνεια της θάλασσας, ένας ανασταλτικός παράγων καθώς απαιτεί υποδομές για
εξόρυξη σε βάθη.
[1] “Οταν
βρέθηκε πετρέλαιο στη Θάσο : Πώς ξεκίνησε και γιατί σταμάτησε η προσπάθεια
εξόρυξης –Ο γερμανός οικονομολόγος Ντιρκ Μίλερ αποκαλύπτει”, iefimerida 7/10/2013, http://www.iefimerida.gr/news/12498480, ημ.
ανάκτησης 10/6/2016.
[2] Βλέπε
Πίνακα 1.
[3] “Πάνω από
4.000 βαρέλια η ημερήσια παραγωγού αργού στον Πρίνο», Ναυτεμπορική 4/1/2016, http://www.naftemporiki.gr/finance/story/1099669/pano-apo-4000-barelia-i-imerisia-paragogou-argou-ston-prino, ημ.
ανάκτησης 15/5/2016.
[4] «Καβάλα:
Ψάχνουν για νέα κοιτάσματα στον Πρίνο», Μακεδονία,
http://www.makthes.gr/news/GR/epistimi_tehnologia/epistimi_tehnologia/Kavala__Psahnoyn_gia_nea_koitasmata_ston_Prino?mode=archives , ημ. ανάκτησης 12/6/2016.
[6] Χρήστος
Στεφάνου, “Πρόσω ολοταχώς για 10 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα στον
Πρίνο-αυξήθηκαν κατά 10 εκατομμύρια βαρέλια τα αποθέματα”, energypress.gr, 20/12/2016, http://energypress.gr/news/proso-olotahos-gia-10-hiliades-varelia-tin-imera-ston-prino-ayxithikan-kata-10-ekat-varelia-ta, ημ.
ανάκτησης 23/12/2016.
[8] Αναστάσιος
Μαρκουλίδης, “Συνέντευξη τύπου για τις σεισμικές έρευνες και το επενδυτικό
πρόγραμμα της Energean Oil & Gas
(βίντεο-έγγραφα)”, Kavala Portal, 16/6/2015, http://www.kavala-portal.gr/2016-03-16-17-27-17/item/3500-synentefksi-typou-gia-tis-seismikes-erevnes-kai-to-ependytiko-programma-tis-energean-oil-gas-vinteo-eggrafa, ημ.
ανάκτησης 20/5/2016.
