Της Αριστέας Τσαμαδιά
Στην εξέταση των ζητημάτων ασφάλειας του 21ου αιώνα,
η ψηφιακή πτυχή της ασφάλειας είναι υψίστης σημασίας. Μαζί με το μέγεθος του
πληθυσμού, τους οικονομικούς πόρους και τη στρατιωτική δύναμη, ο ψηφιακός
τομέας έχει καταστεί σημαντικό συστατικό για την προβολή ισχύος. Αυτή η τάση
γίνεται κατανοητή από όλες τις μεγάλες δυνάμεις του Διεθνούς Συστήματος και
ιδιαίτερα από την Κίνα.
Η
Κίνα αναπτύχθηκε ραγδαία τις τελευταίες δύο δεκαετίες και αναδείχθηκε στη
δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία, αλλά και σε σημαντική στρατιωτική δύναμη, με
παγκόσμια παρουσία. Το σχέδιο που αποτελεί το σήμα κατατεθέν της κινεζικής
εξωτερικής πολιτικής - κυρίως οικονομικής πολιτικής- είναι η πρωτοβουλία Belt and Road (BRI), που ανακοινώθηκε στο
Καζακστάν το 2013. Το Belt and Road
είναι η αναβίωση του αρχαίου δρόμου του μεταξιού, εμπλουτισμένο με τη ναυτική
συνιστώσα με σκοπό τη σύνδεση όλων των κύριων λιμανιών από την Κίνα έως τη
Μεσόγειο, κατά μήκους των ακτών της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Δυτικής Ασίας
και της Ανατολικής Αφρικής.[1]
Το
Digital Silk Road
(DSR), η τρίτη συνιστώσα της BRI ανακοινώθηκε με τη Λευκή
Βίβλο του 2015 που εκδόθηκε από κοινού από το Υπουργείο Εξωτερικών της Λαϊκής
Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ), την Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων
και το Υπουργείο Εμπορίου. Το εν λόγω έγγραφο αποτέλεσε ένα «σχέδιο δράσης»
σχετικά με τη νέα πολιτική «Internet Plus», θέτοντας το Διαδίκτυο
στο ανώτατο επίπεδο της εθνικής στρατηγικής της Κίνας, και προτρέποντας τις
αυτόχθονες εταιρείες ψηφιακών υπηρεσιών να συμπληρώσουν άλλους βιομηχανικούς
τομείς, συμπεριλαμβανομένης της μεταποίησης και των χρηματοπιστωτικών
υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, ενθάρρυνε αυτές τις εταιρείες ώστε να δημιουργήσουν
παγκόσμιες ανταγωνιστικές πλατφόρμες εφαρμογών, που να προσφέρουν υπηρεσίες
Διαδικτύου όπως cloud computing και big
data analysis, τόσο σε κινεζικές όσο
και σε ξένες επιχειρήσεις.[2]
Το
2016, το Κρατικό Συμβούλιο δημοσίευσε το «13ο Πενταετές Σχέδιο για την Εθνική
Πληροφορική», αφιερώνοντας ένα συγκεκριμένο τμήμα στην κατασκευή ενός «ψηφιακού
Δρόμου του Μεταξιού» και ενθαρρύνοντας την πλήρη συμμετοχή κινεζικών εταιρειών
που προσφέρουν διαδικτυακές υπηρεσίες. Αργότερα, τον Μάιο του 2017, μιλώντας
στο πρώτο φόρουμ BRI
στο Πεκίνο, ο Πρόεδρος Xi
επανέλαβε τον κρίσιμο ρόλο του DSR
στη συνολική πρωτοβουλία. Κάλεσε για περαιτέρω ενσωμάτωση στη BRI τεχνολογιών επόμενης
γενιάς - συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, της νανοτεχνολογίας, της
κβαντικής πληροφορικής, των bigdata,
του cloud computing
και των smart cities
- για να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη της καινοτομίας. Το σχέδιο DSR
αναδιατυπώθηκε τον Νοέμβριο του 2019, με επίκεντρο την κατασκευή έξυπνων
λιμένων.[3]
Η
έννοια του DSR
είναι αρκετά ασαφής, όσον αφορά τις πρακτικές πτυχές και τις επιπτώσεις του.
Σκοπός του άρθρου είναι η παρουσίαση του εν λόγω σχεδίου, συμπεριλαμβανομένων
των πρακτικών επενδύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί και των προβλεπόμενων έργων.
Επιπλέον, θα ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις στον τομέα της ασφάλειας.
Digital Silk Road: Σύνθεση και Στόχοι
Το
DSR εξυπηρετεί τόσο
στόχους εξωτερικής όσο και εσωτερικής πολιτικής, που περιλαμβάνουν τη
δημιουργία ψηφιακών υποδομών με επίκεντρο την Κίνα, την εξαγωγή της
βιομηχανικής υπερπαραγωγής, τη διευκόλυνση της επέκτασης των κινεζικών
εταιρειών τεχνολογίας, την πρόσβαση σε μεγάλες δεξαμενές δεδομένων και την
προβολή ισχύος.[4] Ουσιαστικά, το DSR
ενσωματώνει τηλεπικοινωνίες, μέσα και τεχνολογία για την ανάπτυξη του BRI σε ολόκληρη την Ασία, τη
Μέση Ανατολή, την Ευρώπη, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική,[5] συμπεριλαμβανομένων έργων και επενδύσεων σε τεχνητή νοημοσύνη, ανάπτυξη
και ανάπτυξη «έξυπνων πόλεων», το Internet of Things,
την τεχνολογία 5G,
την κατασκευή καλωδίων οπτικών ινών, την παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που
βασίζονται στην τεχνολογία (fintech),
τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και blockchain.[6]
Το
έργο αποτελείται από τέσσερα αλληλένδετα, συστατικά στοιχεία:
1)
Κινεζικές επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων
δικτύων κινητής τηλεφωνίας επόμενης γενιάς, καλωδίων οπτικών ινών και κέντρων
δεδομένων (data centres).
2)
Ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών απαραίτητων για οικονομικούς και στρατιωτικούς
σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων δορυφορικής πλοήγησης, τεχνητής
νοημοσύνης και κβαντικών υπολογιστών.
3)
Προώθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, μέσω ψηφιακών ζωνών ελεύθερων συναλλαγών,
οι οποίες αυξάνουν το διεθνές ηλεκτρονικό εμπόριο με τη μείωση των
διασυνοριακών εμπορικών εμποδίων και τη δημιουργία περιφερειακών κέντρων logistics.
4)
Θέσπιση κινεζικών νομικών κανόνων στο διεθνές ψηφιακό περιβάλλον, μέσω της
ψηφιακής διπλωματίας και της πολυμερούς διακυβέρνησης.[7]
Οι επενδύσεις στο πλαίσιο του DSR
Οι
επενδύσεις που πραγματοποιούν οι κινεζικές εταιρείες στο πλαίσιο του DSR αφορούν τόσο σκληρές
υποδομές (τεχνολογικός εξοπλισμός, καλώδια) όσο και ψηφιακές υπηρεσίες (δίκτυο
5G, εφαρμογές). Η Κίνα
εγκαινίασε ένα πρόγραμμα για την κατασκευή υποβρυχίων και επίγειων καλωδίων
οπτικών ινών, καθώς και Data
Centres. Σύμφωνα με αυτό το
πρόγραμμα το Πεκίνο συμμετέχει στην τοποθέτηση περίπου 30% των υπαρχόντων
καλωδίων στην Ασία και 54% όσων πρόκειται να τοποθετηθούν. Σε παγκόσμιο
επίπεδο, η Κίνα κατέχει ή προμηθεύει το 11% των υπαρχόντων καλωδίων και το 24%
των προγραμματισμένων καλωδίων.[8]Ένα
σημαντικό παράδειγμα της κινεζικής συμμετοχής σε αυτόν τον τομέα είναι η
συμμετοχή των τριών μεγάλων κρατικών εταιριών – China Telecom,
China Mobile
και China Unicom
- στην κοινοπραξία για την τοποθέτηση ενός νέου υποβρύχιου καλωδίου, του SeeaMeWe-5 που συνδέει τη
Νοτιοανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή και
τη Δυτική Ευρώπη.[9]
Ένα
από τα πιο σημαντικά έργα που βρίσκονται υπό κατασκευή είναι το Cable Express Pakistan & East Africa
(PEACE). Το δίκτυο PEACE είναι ένα υποβρύχιο
καλωδιακό σύστημα που θα συνδέει το λιμάνι Gwadar
του Πακιστάν με την Μομπάσα στην Κένυα, με τη συμμετοχή της Huawei Marine
μεταξύ άλλων εταιριών. Με την ολοκλήρωσή του, το PEACE θα γίνει ο συντομότερος διάδρομος
διακίνησης πληροφοριών υψηλής ταχύτητας μεταξύ Ασίας και Αφρικής. Επιπλέον, θα
παρέχει υψηλότερη χωρητικότητα και αυξημένη σταθερότητα σε σύγκριση με τα
προϋπάρχοντα δίκτυα. Εκτός του οικονομικού οφέλους, το συγκεκριμένο έργο
παρουσιάζει υψηλή στρατηγική αξία, λόγω της σύνδεσής του με τη θαλάσσια
συνιστώσα της BRI.
Το σημείο εκκίνησής του, το λιμάνι Gwadar
είναι βασικός κόμβος του οικονομικού διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν. Από εκείνο το
σημείο το σύστημα PEACE
οδηγεί στην Ανατολική Αφρική, όπου η Κίνα εκτελεί μεγάλο αριθμό έργων υποδομής
και όπου βρίσκεται η κινεζική στρατιωτική βάση του Τζιμπουτί.[10]
Το PEACE
αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα ανάμεσα στα πολυάριθμα έργα που έχουν
πραγματοποιηθεί στο Πακιστάν. Η έντονη επενδυτική παρουσία της Κίνας στην εν
λόγω χώρα καταδεικνύει την εξέχουσα σημασία της για την Κίνα, τόσο ως αντίβαρο
της Ινδίας όσο και για τη σημασία της, αναφορικά με τον έλεγχο της τρομοκρατίας
στην Κεντρική Ασία.[11]
Αναφορικά
με την αφρικανική ήπειρο, όπου καταλήγει το σχέδιο PEACE αξίζει να αναφερθεί ότι
αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό αποδέκτη των κινεζικών ψηφιακών επενδύσεων. Η
χρηματοδότηση από πλευράς της Κίνας για τεχνολογικές υποδομές πληροφορικής και
επικοινωνιών στην Αφρική ξεπέρασε τα συνδυασμένα κεφάλαια από πολυμερείς
οργανισμούς, έθνη της G7
και από τις ίδιες τις αφρικανικές χώρες το 2015 και το 2017, με την ετήσια
χρηματοδότηση να ξεπερνά το 1 δισ. USD.[12]
Στον
τομέα fintech, η χρήση κινεζικών
εφαρμογών πληρωμής για κινητά - όπως το Alipay,
το Baidu Wallet
και το We Chat Pay– επιτρέπει στην κινεζική
κυβέρνηση να αποκτήσει πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό χρηματοπιστωτικών δεδομένων,
συλλέγοντας πληροφορίες για ξένες χρηματοοικονομικές συναλλαγές σε πραγματικό
χρόνο. Η χρήση των υπηρεσιών που παρέχονται από κινεζικές εταιρίες ευνοεί το
κινεζικό νόμισμα. Σε αυτό το πλαίσιο, η IZP Technologies με έδρα το
Πεκίνο, δημιούργησε ένα δίκτυο διασυνοριακών πληρωμών και διακανονισμού που
ονομάζεται Globebill[13]για
να επιτρέψει σε χώρες κατά μήκος της BRI
να πραγματοποιήσουν άμεση εκκαθάριση μεταξύ του Renminbi (RMB)
και των τοπικών νομισμάτων, παρακάμπτοντας το δολάριο και χρησιμοποιείται ήδη
σε 30 χώρες της BRΙ.[14]
Επιπλέον,
το Πεκίνο δραστηριοποιείται στο διαστημικό τομέα. Η Κίνα έχει αναπτύξει το
σύστημα δορυφορικής πλοήγησης BeiDou και 30 έθνη κατά μήκος της BRI
έχουν δηλώσει το ενδιαφέρον τους για το προαναφερθέν δίκτυο πλοήγησης.[15],
[16] Η
Κίνα έχει επίσης εγκαινιάσει το «Spatial
Information Corridor», που αποτελείται από
δορυφόρους συστημάτων επικοινωνίας, εντοπισμού θέσης και παρατήρησης που
υποστηρίζονται από την Κίνα.[17] Η κινεζική εταιρεία Great Wall Industry Corp σε αυτό το πλαίσιο
συμφώνησε να εκτοξεύσει από κοινού με το Πακιστάν τον δορυφόρο πολλαπλών
αποστολών PakSat,
ενώ επίσης ο δορυφόρος του Αφγανιστάν, Afghan-Sat-2, θα βασιστεί στη
βοήθεια του Πεκίνου. Επιπρόσθετα, η Κίνα ηγείται του Οργανισμού Διαστημικής
Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού, μιας πολυμερούς πλατφόρμας που επιτρέπει στο
Πεκίνο να μεταφέρει την τεχνογνωσία του αναφορικά με τις διαστημικές της
δυνατότητες σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες.[18]
Μεταξύ
των ψηφιακών επενδύσεων της Κίνας, κατά μήκος της BRI, ξεχωρίζει η δημιουργία
έξυπνων πόλεων και έξυπνων λιμένων, όπου χρησιμοποιώντας δίκτυα 5G, ενσωματώνουν
διαφορετικές πληροφορίες από διάφορες πηγές για να δημιουργήσουν μια κεντρική
πλατφόρμα ανταλλαγής δεδομένων, η οποία είναι κρίσιμη για τις καθημερινές
λειτουργίες μιας πόλης (διοίκηση, βιομηχανία, περιβάλλον, ενέργεια, ασφάλεια).
Σήμερα, σχεδόν το ένα τέταρτο των 4,2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν σε
πόλεις, ζουν τώρα με τις τεχνολογίες δικτύου και παρακολούθησης της ΛΔΚ μέσω Smart City
και Safe City.
Η Huawei και η ZTE έχουν αναπτύξει
συμβόλαια ή έχουν παράσχει τεχνολογίες Smart City σε διαφορές περιοχές του
πλανήτη, στην Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική
Αμερική (Βενεζουέλα).[19] Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η Huawei
κατασκευάζει έξυπνες πόλεις σε περισσότερες από 200 πόλεις σε σαράντα χώρες και
περιοχές και η ZTE
σε πάνω από 170 πόλεις σε εξήντα χώρες.[20]
Με
την κινεζική αρωγή, στις έξυπνες πόλεις που έχουν εγκαθιδρυθεί έχουν εφαρμοστεί
συστήματα ελέγχου του πληθυσμού, μέσω έξυπνων δελτίων ταυτότητας, που
συνδέονται με το δορυφορικό σύστημα της Κίνας. Οι κάρτες αποθηκεύουν δεδομένα
τοποθεσίας, οικονομικές πληροφορίες, τραπεζικές συναλλαγές, πληροφορίες
σχετικές με την υγειονομική περίθαλψη, ακόμη και αρχεία. Τα συστήματα παρακολούθησης,
όπως αυτό που έχει εγκατασταθεί στο Nairobi, αλλά και σε άλλες πόλεις/χώρες,
αποτελούνται από χιλιάδες κάμερες συνδεδεμένες απευθείας με τα αστυνομικά
τμήματα της πόλης.[21],
[22],[23]
Στην
Ευρώπη, η Huawei
υπέγραψε συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης με το Υπουργείο Εσωτερικών της
Σερβίας το 2017 και συνεργάζεται με τη σερβική κυβέρνηση, για ένα έργο
επιτήρησης στο Βελιγράδι από τον Σεπτέμβριο του 2018. Η Huawei έχει επίσης αναλάβει την
εγκατάσταση του δικτύου 5G
στη Σερβία.[24]
Ευκαιρίες και Προκλήσεις
ΤοDSR αποτελεί έργο ύψιστης
σημασίας για την Κίνα και το διεθνές σύστημα γενικότερα, αλλά τα κινεζικά
συμφέροντα δεν είναι αμιγώς οικονομικού χαρακτήρα. Η Κίνα επιδιώκει να
επεκτείνει την επιρροή της σε κάθε τομέα του διεθνούς συστήματος και ιδίως στον
τεχνολογικό τομέα που χαρακτηρίζει την τρέχουσα εποχή. Η σημασία της
προσπάθειας για το Πεκίνο κατέστη ακόμη πιο ξεκάθαρη από τις πρόσφατες
εξελίξεις που συνδέονται με τον COVID-19,
καθώς κατά τη διάρκεια της κρίσης η κινεζική κυβέρνηση τόνισε την αναγκαιότητα
διεκπεραίωσης των τεχνολογικών έργων. Συγκεκριμένα, στις 21 Φεβρουαρίου 2020,
καθώς μεγάλο μέρος της χώρας βρισκόταν σε αποκλεισμό, η κεντρική Επιτροπή του
ΚΚΚ ανακοίνωσε ότι η επέκταση του 5G
ήταν κρίσιμη για την οικονομική ανάκαμψη. Στις 4 Μαρτίου, η Μόνιμη Επιτροπή του
Πολιτικού Γραφείου ζήτησε «επιτάχυνση της κατασκευής νέων υποδομών, όπως δίκτυα
5G και data centres».[25]
Ένα
τέτοιο φιλόδοξο σχέδιο παρουσιάζει ευκαιρίες για τις χώρες που θα συνεργαστούν
με την Κίνα για την υλοποίηση των έργων που σχετίζονται με το DSR. Αρχικά, το DSR θα παρέχει βασική
πρόσβαση στο διαδίκτυο σε περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια άτομα που
εξακολουθούν να μην έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο, μειώνοντας την «ψηφιακή
ανισότητα» που επηρεάζει αρνητικά τις πιθανότητες κοινωνικής κινητικότητας των
ατόμων. Δεύτερον, το DSR
θα αναβαθμίσει τις ψηφιακές υποδομές των χωρών κατά μήκος της BRI. Η αναβάθμιση των
υποδομών δύναται να μετατρέψει τις παραδοσιακές επιχειρήσεις σε τεχνολογικά
εξελιγμένες και να παράξει θέσεις εργασίας σε νέους τομείς που θα αυξήσουν την
ανταγωνιστικότητα των οικονομιών και θα απομακρύνουν την παραγωγική διαδικασία
από ρυπογόνες μεθόδους.[26]
Παρά
τα σημαντικά οφέλη για τις συμμετέχουσες χώρες, υπάρχουν ορισμένες προκλήσεις
που συνδέονται με την ανάπτυξη του σχεδίου και απορρέουν από το ρόλο της Κίνας,
ως το μοναδικό πάροχο ψηφιακών υπηρεσιών. Το πρωταρχικό αποτέλεσμα στην
εφαρμογή του DSR
θα είναι η πρόσβαση της Κίνας σε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων σε κάθε τομέα.
Χαρακτηριστικά, με την ανάπτυξη του fintech,
οι κινεζικές εταιρείες θα επωφεληθούν από πολύτιμες πληροφορίες αναφορικά με
τις καταναλωτικές τάσεις. Οι κινεζικές εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την
τεχνητή νοημοσύνη για να αξιολογήσουν τις ανάγκες της αγοράς σε πραγματικό
χρόνο, σε παγκόσμια κλίμακα. Οι εταιρείες που χαίρουν προνομιακής μεταχείρισης,
θα είναι σε θέσει να διαθέσουν τα επιθυμητά προϊόντα στην αγορά, πριν από τις εταιρείες
που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες. Επιπλέον, οι κινεζικές
εταιρείες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν τις ακριβείς δυνατότητες και τις
ανάγκες των χωρών υποδοχής, με αποτέλεσμα να αντλήσουν ένα ξεχωριστό
ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των δυτικών και τοπικών εταιρειών, κυρίως σε
τομείς στρατηγικής σημασίας για την Κίνα.
Τέλος,
είναι αξιοσημείωτο ότι μέσω των υποδομών του DSR, οι Κινέζοι ηγέτες ενδέχεται να είναι σε
θέση να θέτουν κανόνες, να δημιουργούν νόρμες και πρότυπα που αποσκοπούν στον
έλεγχο της κοινωνίας και των πολιτικών διεργασιών, όχι μόνο στο εσωτερικό της
Κίνας, αλλά και σε άλλες χώρες των οποίων τα αυταρχικά καθεστώτα θα είναι
πρόθυμα να ασπαστούν τα κινεζικά πρότυπα. Η κυριαρχία της Κίνας στην παγκόσμια
αγορά επικοινωνιών μπορεί να προσφέρει στο Πεκίνο τη δυνατότητα να διαμορφώσει
το μέλλον του κυβερνοχώρου με τρόπους που ομαλοποιούν τη λογοκρισία και
περιορίζουν τις ελευθερίες. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο το παράδειγμα
της «Ολοκληρωμένης Πλατφόρμας Κοινών Επιχειρήσεων» (IJOP), που χρησιμοποιείται
από το Γραφείο Δημόσιας Ασφάλειας του Xinjiang για να διώκει και να παρακολουθεί τη
μειονότητα των Ουιγούρων.[27]
[1]Tin Hinane
El Kadi, “The Promise and Peril of the Digital Silk Road”, Chatham House, 6
June 2019, online at: https://www.chathamhouse.org/expert/comment/promise-and-peril-digital-silk-road
[2] Hong shen,
Building a Digital Silk Road? Situating the Internet
in China’s Belt and Road
Initiative , International Journal of Communication December 2018, pages
2688-89.
[3]Ibid, page
2864.
[4] “China’s
Digital Silk Road: Strategic Technological Competition and Exporting Political
Illiberalism”, Council on Foreign Relations,26
September 2019,online at:https://www.cfr.org/blog/chinas-digital-silk-road-strategic-technological-competition-and-exporting-political
[5]Supra n.4
[6]Ashley
Dutta, “Introduction to China’s Digital Silk Road: Economic and Technological
Implications”, The National Bureau of Asian Research, Asia Policy, Volume 15,
28 January 2020, online at: https://www.nbr.org/publication/introduction-to-chinas-digital-silk-road-economic-and-technological-implications/
[7]Supra n.5
[8]Supra
n.4
[9]Supra n.2,
page 2692
[10]Valerie
Zhu, “Envisioning China’s Digital Silk Road, The Gate, 25 January 2020, online
at;
http://uchicagogate.com/articles/2020/1/25/envisioning-chinas-digital-silk-road/
[11]Cha Jia
Hao, “All may not be smooth along China’s Digital Silk Road”, The Lowy
Institute, 20 August 2019, online at:
https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/all-may-not-be-smooth-along-china-s-digital-silk-road
[12]Supra
n.4
[13] Supra
n.2, page 2691
[14]Ibid,
pages 2690-91
[15]Supra
n.4
[16]Supra
n 2, page 2692
[17]Supra n.9
[18]Supra n.15
[19] Supra n.4
[20]John
Hemmings and Patrick Cha, “Exploring China’s Orwellian Digital Silk Road’, The
National Interest, 7 January 2020, online at: https://nationalinterest.org/feature/exploring-china%E2%80%99s-orwellian-digital-silk-road-111731
[21] Supra n.1
[22]“China’s
Digital Silk Road is arriving in the Middle East”, Belt and Road news, 16
September 2019, online at: https://www.beltandroad.news/2019/09/16/chinas-global-digital-silk-road-is-arriving-in-the-middle-east/
[23]Supra n. 20
[24] Supra n.9
[25]Jude Blanchette
and Jonathan Hillman, “China’s Digital Silk Road after the Coronavirus”, Center
for Strategic and International Studies, 13 April 2020, online at:https://www.csis.org/analysis/chinas-digital-silk-road-after-coronavirus
[26]Winston Ma
Wenyan, “Could a Digital Silk Road solve the Belt and Road’s sustainability
problem?”, World Economic Forum, 19 September 2018, online at: https://www.weforum.org/agenda/2018/09/could-a-digital-silk-road-solve-the-belt-and-roads-sustainability-problem/
