της Νικηταρά Στεφανίας
Στις 2 Δεκεμβρίου
πραγματοποιήθηκε ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών της Γεωργίας, κατά τον
οποίο αναδείχθηκε ως πρόεδρος της χώρας η Σαλομέ Ζουραμπισβίλι. Το ποσοστό που
της έδωσε τη νίκη ήταν 59%, έναντι του 40,4% που συγκέντρωσε ο αντιπαλός της, Γκιγκόλ
Βασάτζε.[1] Η Ζουραμπισβίλι ήταν
αφενός ανεξάρτητη υποψήφια, αφετέρου υπήρξε χρηματοδότησή της από το κόμμα «Georgian Dream», γεγονός που έχει προκαλέσει την αντίδραση της κοινωνίας για
τη δημοκρατικότητα της εκλογικής διαδικασίας. Ο πολιτικός της αντίπαλος
προέρχεται από το κόμμα «United National Movement»,το οποίο υποστηρίζεται από τον προηγούμενο πρόεδρο της χώρας,
Σαακασβίλι.[2]
Η πολιτική ιστορία της χώρας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην προσπάθεια
δημοκρατικής μετάβασής της, μετά τη διάλυση της πρώην ΕΣΣΔ.
Το πολιτικό παρασκήνιο της
χώρας
Αρχικά, την προεδρία ανέλαβε
το 1992 ο Έντβαρντ Σεβαρντνάτζε, ο οποίος κατηγορήθηκε για διαφθορά, ενώ η
διένεξη για την απόσχιση της Αμπχαζίας επηρέασε αρνητικότερα την εικόνα του
τότε προέδρου. Οι εκλογές που πραγματοποιήθηκαν το 2003 ήταν ένα απτό
παράδειγμα «κατασκευασμένου αποτελέσματος», που προκάλεσε την έντονη αντίδραση
του λαού. Συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο του 2003 διεξήχθη μία Επανάσταση, χωρίς να
υπάρξουν βία και συγκρούσεις ανάμεσα στο διαμαρτυρόμενο πλήθος και την
κυβέρνηση.[3] Η εν λόγω Επανάσταση
ονομάστηκε «Επανάσταση των Ρόδων» και αποτελεί ένα παράδειγμα στην ιστορία για
τα αποτελέσματα που έφερε χωρίς την ανάγκη άσκησης βίας. Ο τότε Πρόεδρος
Σεβαρντνάτζε παραιτήθηκε και
αναδείχθηκε, το 2004, μέσα από εκλογική διαδικασία ο Σαακασβίλι . Ωστόσο, τα
επόμενα χρόνια δεν ήταν ευνοϊκά για το λαό της Γεωργίας, καθώς η πολιτική που
ακολουθούσε ο τότε πρόεδρος Σαακασβίλι παραβίαζε συστηματικά τα δικαιώματα του
λαού και οδήγησε τη χώρα σε κρίση. Αποκορύφωμα της πολιτικής αυτής ήταν οι
διαδηλώσεις το Νοέμβριο του 2007 υπέρ της παραίτησής του, που τον οδήγησαν να
κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, επιβάλλοντας στρατιωτικό νόμο.[4] Την προσωρινή προεδρεία
ανέλαβε λίγες μέρες αργότερα η Nίνο Μπουρτζανάτζε, έως τις
αρχές του 2008, οπότε μετά από προεδρικές εκλογές ο Σαακασβίλι αναδείχθηκε Πρόεδρος
της χώρας, για μία ακόμα φορά.[5] Ο τρόπος, όμως, με τον
οποίο διαχειρίστηκε τη διένεξη στην Νότια Οσσετία και το αποτέλεσμα αυτής στοίχισαν την αποδοχή του λαού. Η άρνησή του
να παραιτηθεί όξυνε ακόμα περισσότερο το πολιτικό κλίμα έως το 2013, οδηγώντας
σε συνεχείς διαδηλώσεις αφενός, και αφετέρου σε συνεχείς και μαζικές
παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το έτος 2013 αποτέλεσε ορόσημο για
την πολιτική κατάσταση της χώρας, καθώς ιδρύθηκε το κόμμα «Georgian Dream», με αρχηγό τον
δισεκατομμυριούχο Ιβανισβίλι, ο οποίος εξακολουθεί να ασκεί μεγάλη επιρροή στην
κοινωνία.[6] Η επερχόμενη νίκη του στις
εκλογές οδήγησε στο τέλος της προεδρίας του Σαακασβίλι. Την προεδρεία ανέλαβε
τότε ο Γκιόργκι Μαργκβελασβίλι έως το Δεκέμβριο του 2018. Τον Οκτώβριο του
ίδιου έτους πραγματοποιήθηκε ο πρώτος γύρος για την ανάδειξη Προέδρου της
χώρας. Τα ποσοστά που συγκέντρωσαν οι δύο υποψήφιοι ήταν χαμηλά, οδηγώντας, για
πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, σε δεύτερο γύρο αναμέτρησης. Οι εκλογές
αυτές ήταν ιδιαίτερης σημασίας, καθώς αφενός αναδείχθηκαν οι δημοκρατικές
διαδικασίες που ακολουθήθηκαν με την πραγματοποίηση δεύτερου γύρου εκλογών,
αφετέρου είναι η πρώτη φορά που αναδεικνύεται ως πρόεδρος της χώρας μία
γυναίκα.
Η Σαλομέ Ζουραμπισβίλι ως Πρόεδρος
της Γεωργίας
Το παρόν εκλογικό αποτέλεσμα
προκάλεσε αντιδράσεις στην κοινωνία της Γεωργίας. Οι λόγοι αφορούν στο πρόσωπο
της προέδρου, αλλά και στα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν εκ μέρους της κατά το
δεύτερο γύρο των εκλογών, προκειμένου να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η
Σαλομέ Ζουραμπισβίλι εμφανίστηκε στην πολιτική σκηνή της χώρας ως πρέσβης της
Γαλλίας και ανέλαβε καθήκοντα ως υπουργός Εξωτερικών, έπειτα από τη χορήγηση
υπηκοότητας από τον Σαακασβίλι τo 2004.[7] Παρόλα αυτά, η Ζουραμπισβίλι γεννήθηκε και
μεγάλωσε στην Γαλλία, καθώς η οικογένειά της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη
χώρα το 1921. Το γεγονός αυτό οδηγεί πολλούς επικριτές της να την κατηγορούν
πως δεν γνωρίζει τα προβλήματα της χώρας, ενώ ορισμένα λεκτικά λάθη που κάνει
στη γεωργιανή γλώσσα δίνουν τροφή για περαιτέρω σχόλια εναντίον της. Επιπλέον,
η στάση της σχετικά με τη διένεξη για την Νότια Οσσετία το 2008, καθώς θεωρεί
ως κυρίως υπαίτια τη Γεωργία, δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στο λαό.[8] Ταυτόχρονα, η
Ζουραμπισβίλι φαίνεται να υπεραμύνεται μίας αρκετά συντηρητικής θέσης σε σχέση
με τις μειονότητες της χώρας.[9] Το γεγονός αυτό είναι
ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένης της πληθυσμιακής σύνθεσης του κράτους, καθώς
κατοικούν μεγάλος αριθμός Τούρκων, Αζέρων, Τσετσένων,Αμπχάζιων, Οσέτιων και
Αρμένιων.[10]
Οι δηλώσεις της φαίνεται να πυροδοτούν εθνικιστικές και ξενοφοβικές εξάρσεις
απέναντι σε μειονότητες που βρίσκονται, κατά βάση, απομονωμένες, με
περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και περιορισμένη δυνατότητα αφομοίωσης από την κοινωνία.
Ακόμα, η στάση της για τις σχέσεις Ρωσίας-Γεωργίας, στις οποίες δεν διαβλέπει
μέλλον, επικρίνεται από το λαό. Το σημαντικότερο ζήτημα που
προκύπτει αφορά στη χρηματοδότηση της καμπάνιας της Ζουραμπισβίλι από τον
Ιβανισβίλι, καθώς ιδιαίτερα κατά το δεύτερο γύρο των εκλογών η Γεωργία
πλημμύρισε με πολιτικά φυλλάδια και αφίσες υπέρ της. Επιπλέον, παρουσιάζει
εξαιρετικό ενδιαφέρον η σχέση των διοικητικών θεσμών και του Georgian Dream στην προώθηση της τελευταίας. Χαρακτηριστική είναι η
δέσμευσή της κυβέρνησης ότι θα διαγραφούν τα χρέη 600.000 πολιτών της Γεωργίας.
Τα παραπάνω γεγονότα επιβεβαιώνουν τόσο το Συμβούλιο της Ευρώπης όσο και ο
Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΑ), αναφέροντας ότι
η υποψήφια είχε ένα «άδικο πλεονέκτημα».[11]
Μπορεί το μέλλον της χώρας
να αλλάξει;
Η
έκβαση του εκλογικού αποτελέσματος καθίσταται αμφισβητούμενη για πληθώρα αναλυτών.
Ο βασικός λόγος έγκειται στην επιλογή των υποψηφίων, καθώς αφενός η Σαλομέ
Ζουραμπισβίλι φαίνεται να είναι υποστηριζόμενη από το δισεκατομμυριούχο
Ιβανισβίλι, ενώ, αντίστοιχα, ο Βασάντζε
από τον πρώην Πρόεδρο Σαακασβίλι, καθιστώντας την πόλωση της κοινωνίας
πραγματικότητα. Η Γεωργία έχει επιλέξει, έπειτα από τη διάλυση της πρώην ΕΣΣΔ,
τη σταδιακή ένταξή της στους δυτικούς θεσμούς, και συγκεκριμένα στο NATO και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε
σχέση με τις υπόλοιπες χώρες που άνηκαν στην πρώην ΕΣΣΔ, αν εξαιρέσουμε τις
Βαλτικές χώρες, έχει σημειώσει πρόοδο στην προσπάθεια εκδημοκρατισμού της. Το
μεγάλο «στοίχημα» για τη χώρα αφορά στη δημιουργία νέων θεσμών που θα
βασίζονται στην αξιοκρατία και στη διαφάνεια, με την παράλληλη αφομοίωση των
μειονοτήτων από την κοινωνία. Το γεωργιανό κράτος έχει βασιστεί σε
θρησκευτικούς θεσμούς, καθώς παρά τις συνεχείς πολιτικές αναταραχές της χώρας,
η Ορθόδοξη Εκκλησία αποτέλεσε το συνδετικό κρίκο για το λαό. Οι προσπάθειες
περαιτέρω «δυτικοποίησης» της χώρας,
παρά το γεγονός ότι βρίσκουν αντίθετη τη Ρωσία, η οποία προσπαθεί να επηρεάσει
την πολιτική κατάσταση κυρίως μέσω διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης,
μπορούν να επιτευχθούν, εφόσον η νέα πρόεδρος αποφασίσει τη μεταβολή αυτή. Η
ενότητα στην κοινωνία της Γεωργίας καθίσταται θεμελιώδες στοιχείο για την
πρόοδο της χώρας. Ο ρόλος της νέας Προέδρου και της αντιπολίτευσης είναι
κομβικός, καθώς θα πρέπει να αμβλύνουν τις διαφωνίες σχετικά με το αποτέλεσμα
και να δεχθούν τη δημοκρατικότητα των εκλογικών διαδικασιών, όπως αυτές
επιβεβαιώθηκαν από τους περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς και ΜΚΟ.[12]
Παράλληλα, η Σαλομέ Ζουραμπισβίλι έχει αναλάβει το δύσκολο έργο του ξεκάθαρου
προσδιορισμού της πολιτικής της θέσης. Για μία υποψήφια που ήταν ανεξάρτητη,
αλλά με ολοφάνερη σχέση με το «Georgian Dream»,
αποτελεί πρόκληση η τήρηση μίας αμερόληπτης και ουδέτερης θέσης. Ο γεωργιανός
λαός έχει ανάγκη να νιώσει ασφαλής, χωρίς τα «φαντάσματα του παρελθόντος» στην πολιτική σκηνή, είτε αυτά
προσωποποιούνται στο «United National Movement» με τον Σαακασβίλι είτε στο «Georgian Dream» με τον Ιβανισβίλι.
Επιπλέον, η νέα Πρόεδρος θα πρέπει να
ακολουθήσει μια πιο προοδευτική στάση απέναντι στις μειονότητες της χώρας,
συμβάλλοντας στην ενότητά της. Για ένα κράτος, όπως η
Γεωργία, η στροφή προς την Δύση θεωρείται απαραίτητη και είναι θετικό το
γεγονός ότι έχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Ο δρόμος είναι,
ωστόσο, μακρύς και ο ρόλος της νέας Προέδρου κομβικός. Το υπόβαθρο της Σαλομέ
Ζουραμπισβίλι, σε γενικές γραμμές, αποτελεί ένα καλό οιωνό προς αυτή την
κατεύθυνση. Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ χαιρέτισαν με
ικανοποίηση τα εκλογικά αποτελέσματα είναι ενδεικτικό των προσδοκιών που δημιουργούνται.[13]
[1] Καθημερινή. (2018). Για πρώτη φορά γυναίκα πρόεδρος στη Γεωργία, Καθημερινή.
Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο: http://www.kathimerini.gr/997918/article/epikairothta/kosmos/gia-prwth-fora-gynaika-proedros-sth-gewrgia?fbclid=IwAR2TR_Z1N8AnDEohXsOvvigh7STTLslyEhxNEZyrqPkRT7kxiiXypTMeWBU
[Τελευταία πρόσβαση: 31.12.2018].
[2] Krzysztan,
B. (2018). Georgia after presidential elections. Old order, new rules, New
Eastern Europe.Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο: http://neweasterneurope.eu/2018/12/07/georgia-presidential-elections-old-order-new-rules/
[Τελευταία πρόσβαση:
31.12.2018].
[3]American
DiplomacyWarts and All. (2017). Georgia’s Rose Revolution,Huffington Post. Διαθέσιμο
στο διαδικτυακό τόπο: https://www.huffingtonpost.com/adst/georgias-rose-revolution_b_8638118.html
[Τελευταία πρόσβαση: 31.12.2018].
[4]
Πατσούκας, Α. (2007). Η «Επανάσταση των Ρόδων» μαράθηκε στη Γεωργία, Καθημερινή. Διαθέσιμο στο διαδικτυακό
τόπο: http://www.kathimerini.gr/304201/article/epikairothta/kosmos/h-epanastash-twn-rodwn-mara8hke-sth-gewrgia
[Τελευταία πρόσβαση: 31.12.2018]
[5] Fuller, E. (2018). Mikheil
Saakashvili president of Georgia, Encyclopedia Britannica. Διαθέσιμο
στο διαδικτυακό τόπο: https://www.britannica.com/biography/Mikheil-Saakashvili
[Τελευταία πρόσβαση: 31.12.2018]
[6] Ιbid.
[7] Brodowski, J. (2018). Making
history, New Eastern Europe. Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο: http://neweasterneurope.eu/2018/12/14/making-history/
[Τελευταία πρόσβαση: 31.12.2018].
[8] Krzysztan,
B., ibid..
[9]
Mgaloblishvili, A. (2018). The future of Georgia’s ethnic minorities, The
neglected implications of Salome Zurabishvili becoming the President of
Georgia, New Eastern Europe. Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο: http://neweasterneurope.eu/2018/12/18/future-georgias-ethnic-minorities/
[Τελευταία πρόσβαση: 31.12.2018].
[10]Ibid.
[11] Mgaloblishvili., A., ibid.
[12] Mgaloblishvili.,
A., ibid.
[13] 2018, EU
Leaders Congratulate Zurabishvili, Warn Against Polarization In Georgia, RadioFreeEuropeRadioLiberty. Διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο: https://www.rferl.org/a/eu-leaders-congratulate-zurabishvili-warn-against-polarization-in-georgia/29631639.html [Τελευταία
πρόσβαση: 31.12.2018].
